د افغانستان د غزني اوسېدونکي وايي، په دغه ولايت کې وسله وال تاريخي کلاګانې نړوي، غله يې تاريخي اثار نورو هېوادونو ته ورڅخه وړي، او چارواکي د تاريخي منارونو له بېخونو خاورې کاږي، دوی وايي، اوس يوازې همدغه د پلار او نيکه تاريخ ورپاتې دی، که د چا مټ ونه نيول شي، له دې به هم خلاص شي.
دوی د غزني موزيم د خپلو تاريخي اثارو قبر بولي.
دوی وايي، په دې سربېره شاو خوا څلور کاله وړاندې د غزني په دهيک ولسوالۍ کې د شهاب الدين غوري زيارت له پاکستان څخه د راغليو څو غلو له خوا وسپړل شو، د سيمې خلکو غله ونيول خو دولت بېرته خوشې کړل.
د دغو غلو مشر عبدالله نومېده.
((څلور کاله مخکې د شهاب الدين غوري زيارت چې په دهيک ولسوالۍ کې دی، د يو پاکستانیو غلو له خوا وپلټل شو، او بيا د سيمې خلکو ونيو، خو هماغه بيا بېرته د اطلاعاتو او کلتور چارواکو خوشې کړ))
سږنيو واورو د بې برجونو کلا دېوالونه هم لړزولي دي.
په دې سربېره تېر کال د غزني د سيمه ييزو چارواکيو له خوا د غزني د تاريخي منارونو له بېخونو څخه خاورې وو ايستل شوې، کندې جوړې کړل شوې، او پکې د ښار ګندونه او کثافت واچول شول.
دا مهال د ګندونو او کثافاتو انبارونه دي، او کندې د منارونو تهدابونه ګواښي.
دوه کاله وړاندې د غزني د تاريخي کلا کلا غزنين تر ټولو ستر برج بالابين د چارواکيو د نه پاملرنې له امله ونړېد. د برج تر نړېدو يو کال وروسته د جرمني د اخن په نامه پوهنتون د يو نيم ميليون يورو په لګښت د دغه کلا او برج بيا رغونې ته مرسته ورکړه، خو د برج د جوړېدو چارې د سيمې خټګرو ته وسپارل شوې، او هغوی ورباندې د ګلمالې په زور د خاورو ګل تېر کړ.
د غزني ليکوال او خبريال شېر احمد حيدر د کلا غزنين په بده ورځ دردېږي.
((ډبرې ورکول کېږي، حتی کاګل ورکول چې هغه د غزني د واورو او بارانو پر وړاندې د پينځو مياشتو او يو کال تاب هم نه شي راوړلای، بالابين له سره ورغول شو،تر سره پورې ورسېده، د بې کيفيته کار او بې تجربې کارکوونکيو له امله بېرته راونړېده، تېر کال په ژمي کې يو بل برج هم را ونړېد، بيا يې جوړ کړ او بيا راونړېد))
د غزني سيمه ييز چارواکي وايي، د غزني د تاريخي ابدو د جوړولو چارې يې نوي سلنه بشپړې کړې دي. خو د سيمې اوسېدونکي وايي، د تاريخي ابداتو رغول د سړک پر سر د ولاړو کاريګرو کار نه دی، او نه هم په خامو خښتو تاريخي برجونه جوړېږي.
دوی وايي، چارواکي مو هسې په سترګو کې خاورې را پاشي.
د غزني يو بل اوسېدونکي سيف الله اندړ بيا د غزني د روضې په شاو خوا کې د ولاړو خو راپرېوتونکيو دنګو منارونو سرته ژاړي.
دی زياتوي، اوس که واوره وښويېږي، يا په يو وار ويلې شي، نو له شکه پرته به ورسره د غزني منارونه هم په مخه کړي.
د غزني د اطلاعاتو او کلتور رييس بسم الله شريفي هم مني، چې برجونه خټګرانو ښه کلک نه وو، جوړ کړي، خو وايي، دا ځل به يې ډېر په خوند جوړ کړو.
((موږ د تاريخي ابدو د جوړولو په برخه کې ښه منظم پلانونه لرو، دا مهال زموږ ډېری ابدې بيا رغول شوې دي، د بالابين برج په تېرو وختونو کې بيا رغول شوی وو، خو چې سم نه وو جوړ شوی او څه ستونزې پکې پاتې وې، بېرته ونړېده، خو دا ځل يې موږ د تجربو په اساس سم جوړوو، او باور لرو چې دا ځل به تر جوړېدو وروسته نه نړېږي))
غزنی سږ کال د اسلامي هېوادونو د تمدن پايتخت ټاکل کېږي.
سيدشاه سقيم مشال راډيو
