د بلوچستان له پښتون مېشته سیمې دوکۍ څخه پینځه ورځې مخکې د سکرو د کان تښتول شوي اووه مزدوران لا هم ورک دي.
د مزدورانو او کارګرانو د ملي ټولنې (نیشنل لېبر فیډرېشن) ضلعي مشر امیر خان د مارچ پر ۲۶مه، مشال راډیو ته وویل چې که هغه مزدوران خوشې نه شول نو د احتجاج په توګه د کویلې (سکرو) کانکیندنه دروي.
خان وویل، بلوڅ وسلوالي ډلي بلوڅ لېبرېشن ارمي (بي اېل اې) د مزدورانو د تښتولو ذمه واري منلې ده او د هغوی د تښتولو پرمهال یې په لیکلي پیغام کې ویلي دي چې په دوکۍ کې دې کانکیندنه ژر تر ژره ودرېږي.
دار زار، کان کیندونکو د مارچ پر ۲۶مه د کوټې د خبریالانو مرکز مخې ته احتجاج وکړ او د تښتول شویو مزدورانو د خلاصولو غوښتنه یې وکړه.
مظاهرچیانو د هرنایي په زردالو سیمه کي یوه اوونۍ وړاندې د کویلې په کان کې د شوې چاودنې قربانیانو له کورنیو سره د مرستو او د کارګرانو د خوندیتوب غوښتنه هم وکړه.
د مارچ پر ۱۹مه، د هرنايي، زردالو په غرونو کې د سکرو په کان کې ۱۲ مزدوران وژل شوي ول. هغه کسان تر روژه ماتي وروسته په کار بوخت ول چې په کان کې د ګیس جمع کېدو له وجې چاودنه وشوه.
د بلوچستان په هرنایي، دوکۍ او نورو سیمو کې د سکرو او نورو معدنیاتو کانونه دي. هلته وسلوال وخت پر وخت په بریدونو کې د سکرو د کانونو مزدوران او لېږدوونکي، امنیتي سرتېري او ولسي وګړي په نښه کوي.
د کان کېندونکیو ټولنې د چارواکو په وینا، په بلوچستان کې د سکرو په کانونو کې شاوخوا ۴۰،۰۰۰ مزدوران کار کوي چې زیاتره یې د خیبر پښتونخوا د شانګلې دي.
دا راز د سوات، بر دیر، کورمې او د افغانستان ګڼ اوسېدونکي هم په هغو درنګونو (کانونو) کې مزدوري کوي.
بلوڅ بېلتونپالې وسلوالې ډلې د بلوچستان له کانونو څخه د کویلې او نورو معدنیاتو د ایستلو خلاف دي.
تر دې وړاندې هم په بلوچستان کې د کویلې مزدوران تښتول شوي دي. د ۲۰۲۲ز کال په نومبر کې د صوبې له مچ سیمې څخه شپږ کانکیندونکي تښتول شوي ول.
له دې علاوه، ځینې وخت کانونه نړېږي یا پکې چاودنې کېږي چې مزدورانو ته مرګژوبله اړوي. د روان کال په جنورۍ کې د دوکۍ په یو کان کې د ګیس جمع کېدو له وجې درې مزدوران وژل شوي ول.
د پاکستان د بشري حقونو کمېشن وايي، په هغه هېواد کې د سکرو د کان کیندونکو د حفاظت لپاره قوانین نه عملي کېږي.
خو په کوټه کي د کان کیندو د حفاظت د حکومتي ریاست (ډایرېکټرېت اف ماینز) مشر عبدالغني شاهواني مشال راډیو ته ویلي چې تر هغو چې د کانونو د ټېکو ورکولو نظام نه وي ختم شوی، هلته د ناوړه او مرګونو پېښو مخنیوی ستونزمن کار دی.
